Bilim insanlarının uzun yıllar süren çalışmaları sonucunda,
elektrostatik özelliği sayesinde örümcek ağında dünyanın
elektromanyetik alanının değiştiği ve bu nedenle ağı fark edemeyen uçan
böceklerin yakalandıkları tespit edildi. Buluşun,örümcek ağlarındaki bu
özellik taklit edilerek, çevre ve hava kirliliği ile uçak kazalarına
çözüm bulunmasına katkı sağlayabileceği belirtildi.
Doğa Bilimleri Derneği Genel Sekreteri Biyoteknolog Müge Kanay,
yaptığı açıklamada, günümüz teknolojisinin bile çözemediği örümcek
ağının özelliklerinin nihayet ortaya çıkarıldığını söyledi.
Oxford Üniversitesi öğretim üyelerinin yaptıkları son keşfe göre,
örümcek ağının sisteminin bilinenden çok daha kompleks ve sıra dışı
olduğunu belirten Kanay, araştırmalara göre, uçan böceklerin üzerinin
polenler, kirleticiler ve hava yoluyla taşınabilecek maddelerle kaplı
olduğunu anlattı.
Havada uçuşan her şeyin elektrikle yüklü olduğunu vurgulayan Kanay,
fizik kurallarına göre, bir maddenin diğer maddeye yapışabilmesi için
zıt kutuplar olması gerektiğini, dolayısıyla da polenin böceğin üzerine
yapışabilmesi için, birinin artı, diğerinin eksi yüklü olmasının şart
olduğunu aktardı.
Kanay, bir böceğin örümcek ağına yapışabilmesi için de yine birinin
artı, diğerinin eksi yüklü olması gerektiğinin altını çizerek, şu
bilgileri verdi:
"Aynı kutuplar birbirleri iter. Bu durumda örümcek ağının polenleri
yakalayamaması gerekir. Üzeri polenle kaplı bir böceğin ağa yapışmaması
demek, böceğin kolaylıkla kaçabilmesi anlamına gelir. İşte tam bu
aşamada hiç beklenmedik bir şey gerçekleşir. Örümcek ağı, hem böceğe hem
de polene yapışır. İyi ama fizik kurallarına göre imkansız olan bu
durum, nasıl olur da gerçekleşir? Nasıl olur da örümcek ağlarını
inceleyince üzeri polen kaplı böceklerle karşılaşabiliriz?"
`BÖCEK AĞI NASIL FARK EDEMEZ?`
Oxford Üniversitesinden bilim insanlarının yaptığı araştırmanın,
örümcek ağının fizik kurallarını alt üst eden çok kompleks bir özelliğe
sahip olduğunu ortaya koyduğunu vurgulayan Kanay, şunları anlattı:
"Örümcek ağının tüm yüzeyini kaplayan elektrostatik özelliğe sahip
madde, ağın hem uçan böcekleri hem de böceklerce taşınan kir ve polenler
ile benzer tüm parçacıkları yakalamasını sağlar. Ancak bu kadarla
kalmaz. Bu madde, örümcek ağı üzerinde sadece birkaç milimetrelik çok
ufak bir alanda, dünyanın elektromanyetik alanını bozar ve böylece artı
ya da eksi yüklü olup olmadığı fark etmeksizin her cismin üzerine
yapışabilir.
Bilim adamlarının aklını yıllardır kurcalayan bir diğer soru, nasıl
olup da böceklerin örümcek ağını fark etmediğidir. Birçok böcek,
bulundukları bölgede en ufak bir elektriksel değişiklik olsa bunu
hissedebilecek kadar hassas sensörlere sahiptir. Antenleri adeta bir
elektronik sensör gibi çalışır. Antenin ucu, böceğin vücudunun geri
kalanından farklı bir elektrik yükü ile yüklüdür. Böylece böcek,
elektrik yüklü bir nesneye yaklaştığında, antenin ucu bu küçücük
değişikliği dahi hisseder. Böceğin, bu kadar hassas sensörlere rağmen,
ağı tespit edemeyip, yakalanmasının sebebi, ağın milimetrelik bir
bölgesinde dünyanın elektriksel alanını bozmasıdır."
HAVA ve ÇEVRE KİRLİLİĞİ İLE UÇAK KAZALARINA KARŞI ÇÖZÜM
Kanay, Oxford Üniversitesi Zooloji Bölümünden Prof. Dr. Fritz
Vollrath`a göre, örümcek ağının fizik kurallarını değiştiren
özelliğinden yola çıkarak, çevre kirliliğiyle mücadele edilebileceğini
kaydetti.
Vollrath`a göre, havadaki polenleri ve kirleticileri de
yakalayabilen bir özelliğe sahip olan örümcek ağlarının endüstriyel
sensör gibi kullanılabileceğini belirten Kanay, "Dünyanın farklı
yerlerinden örümcek ağları toplanıp incelenerek, bölgedeki hava
kirliliği ve çevre kirliliği tespit edilebilir. Bu sistem, bugün
kullanılan endüstriyel sensörlerden hem çok daha ucuz hem de çok daha
yüksek bir verime sahip olacaktır" diye konuştu.
Doğa Bilimleri Derneği Genel Sekreteri Biyoteknolog Müge Kanay,
Vollrath`ın, söz konusu keşifle ilgili başka bir tespiti daha
bulunduğunu dile getirerek, şöyle devam etti:
"Yine kendisine göre, bu keşif aynı zamanda havacılık endüstrisi
açısından çok büyük bir öneme sahiptir. Havada uçuşan tüm nesnelerde
statik elektrik bulunur. Bir uçak bile gökyüzünde uçarken, etraf ne
kadar boş görünürse görünsün, üzeri havadaki nesnelerden uçuşan statik
elektrikle kaplanmaya başlar. Bu da bir risk oluşturur. Örneğin
helikopterler, iniş yaparken üzerlerindeki statik elektriği aniden
boşaltırlarsa havaya uçarlar. Eğer örümcek ağlarındaki dünyanın
elektriksel ağını belirli bir bölge içerisinde etkisiz hale getirme
özelliğini taklit edip, uçakları ve helikopterlerimizi bu malzeme ile
kaplayabilirsek, o zaman havacılık tarihinin en büyük kazalarından biri
olan Hindenburg felaketi gibi olaylara karşı da tedbir almak ve daha
güvenli uçuşlar gerçekleştirmek de mümkün olabilir."
